"O bibliotece" słów kilka, czyli Umberto Eco

Największym zdziwieniem mego polonisty, kiedy sprowadził się do naszego miasteczka, była biblioteka. Miejsce, do którego przychodzą ludzie spragnieni ciekawych historii, wiedzy, kultury etc., ale głównie spragnieni obcowania z książkami. No więc polonista, poeta, człowiek wielce inny od całego szacownego grona pedagogicznego naszego liceum (w moim odczuciu w sensie niekorzystnym inny, w odczuciu współuczniów również, ale to zupełnie odrębna historia) zawitał do biblioteki miejskiej i co?! Droga zaczynała się w drzwiach wejściowych a kończyła przy biurku pani bibliotekarki! On się zdziwił (bardzo negatywnie), a ja musiałam tak funkcjonować, odkąd przepisałam się z biblioteki dla dzieci do biblioteki dla dorosłych! Zero wyboru. Jeśli się nie wiedziało, co chce się wypożyczyć (Czasami przychodziłam z zapisaną karteczką – autorzy, tytuły – ale większości pozycji z listy nie było. To akurat przytrafia mi się dość często do tej pory.), trzeba było pytać panią bibliotekarkę (która przecież wcale nie musiała lubić tego samego co ja), co by poleciła. Ewentualnie można było zajrzeć do katalogu, który podzielony był na mnóstwo szufladek. Tylko to jak szukanie igły w stogu siana. Może nawet jeszcze gorzej, bo tak naprawdę nie wiadomo czego ani gdzie szukać. A ja uwielbiam leniwie snuć się między półkami jak zjawa, pożerać wzrokiem okładki, przewracać stronice, sczytywać noty wydawców. Byłam tego pozbawiona przez całe liceum. Na studiach również mogłam tylko zatrzymać się na katalogach. Dopiero jak przyjechałam do Warszawy, odżyłam bibliotecznie. Tu można chodzić między półkami! Można brać książkę do ręki, zaglądać w jej duszę, odkładać i szukać następnej. I tak aż do zakochania lub choćby zauroczenia. Jak DOBRZE!!! A mój polonista pozostał w tym zaklętym kręgu (a właściwie pasie) pomiędzy drzwiami a biurkiem.

Tak mi się przypomniało po lekturze króciutkiej książki Umberto Eco „O bibliotece”. Na podstawie opisu antybiblioteki pokazuje on obraz biblioteki doskonałej. Ubawiły mnie te idealne cechy biblioteki nieidealnej. Na przykład: „Bibliotekarz winien uważać czytelnika za wroga, nieroba (w przeciwnym razie byłby przecież w pracy), za potencjalnego złodzieja”. Najlepsze na koniec opisu: „w sytuacji idealnej czytelnikowi nie powinno przysługiwać prawo wstępu do biblioteki; zakładając jednak, że wtargnął, nadużywając w małostkowy i mało sympatyczny sposób swobód przyznanych mu na podstawie zasad roku 1789, które jednak nie zostały jeszcze przyswojone przez zbiorową wrażliwość, w żadnym razie nie może i nigdy nie będzie mógł mieć dostępu do półek z książkami – poza pośpiesznym przemknięciem przez bibliotekę podręczną”. Boże, przez tyle lat uczęszczałam do idealnej antybiblioteki!

I na koniec jeszcze jeden cytat z tej książeczki (najchętniej zacytowałabym tu całą tę pozycję): „Dlaczego dostęp do półek jest tak ważny? Otóż jednym z nieporozumień, jakie dominują nad pojęciem biblioteki, jest pogląd, że idzie się tam po książkę, której tytuł się zna. Rzeczywiście, często się zdarza, że idzie się do biblioteki, bo chce się książki o znanym tytule, ale główną funkcją biblioteki (…) jest odkrywanie książek, których istnienia się nie podejrzewało, a które, jak się okazuje, są dla nas niezwykle ważne”.